Γεωμηχανική: Μπορεί να σώσει τη Γη;

Σύμφωνα με τους ειδικούς ο μόνος τρόπος να επαναφέρουμε το κλίμα στην προβιομηχανική κατάσταση είναι να... ρουφήξουμε τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να τον κρατήσουμε σε μόνιμες αποθήκες. Τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί διάφορες προσεγγίσεις γεωμηχανικής -άλλες θα ήταν εύκολα εφαρμόσιμες, άλλες θυμίζουν περισσότερο επιστημονική φαντασία. 

Η νέα έκθεση 

Ακόμα κι αν μηδενίσουμε αύριο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η θερμοκρασία του πλανήτη θα παραμείνει αυξημένη για αιώνες ή χιλιετίες, ξεκαθαρίζει η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή.

Και αυτό σημαίνει ότι μόνος τρόπος να κρυώσει ο πλανήτης είναι η γεωμηχανική, δηλαδή η απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα σε πλανητική κλίμακα. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι ένα τέτοιο φάρμακο θα ήταν ασφαλές.

Η πολύαναμενόμενη έκθεση της IPCC, στην οποία θα βασιστούν οι αποφάσεις των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας θέρμανσης, προειδοποιεί ότι η συγκέντρωση του CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου βρίσκεται βρίσκεται σε επίπεδα που δεν έχει γνωρίσει ο πλανήτης εδώ και τουλάχιστον 800.000 χρόνια.
Εκτιμά ότι μέχρι το τέλος του αιώνα η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 0,3 έως 4,8 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανάλογα με τα μέτρα που θα ληφθούν για τη μείωση των εκπομπών.
Και από το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνει η καύση ορυκτών καυσίμων, «περίπου 15 με 40% θα παραμείνει στην ατμόσφαιρα για περισσότερο από 1.000 χρόνια» επισημαίνει η περίληψη της έκθεσης που απευθύνεται στις κυβερνήσεις.
Αναφέρει ακόμα ότι, ακόμα και αν μηδενιστούν οι ανθρωπογενεις εκπομπές, «οι επιφανειακές θερμοκρασίες θα παραμείνουν περίπου σταθερές σε αυξημένα επίπεδα για πολλούς αιώνες».
Αυτό σημαίνει ότι «ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής [...] είναι μη αντιστρέψιμο σε μια χρονική κλίμακα αιώνων ή χιλιετιών, εκτός αν υπάρξει μια μεγάλη καθαρή αφαίρεση του CO2 από την ατμόσφαιρα στη διάρκεια μιας παρατεταμένης περιόδου».
Με άλλα λόγια, ο μόνος τρόπος να επαναφέρουμε το κλίμα στην προβιομηχανική κατάσταση είναι να ρουφήξουμε τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να τον κρατήσουμε σε μόνιμες αποθήκες. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί διάφορες προσεγγίσεις γεωμηχανικής -άλλες θα ήταν εύκολα εφαρμόσιμες, άλλες θυμίζουν περισσότερο επιστημονική φαντασία.
Δύο προσεγγίσεις
Η πρώτη προσέγγιση γεωμηχανικής αφορά τη «Διαχείριση Ηλιακής Ακτινοβολίας» δηλαδή το μπλοκάρισμα ενός μέρος της λιακάδας που δέχεται ο πλανήτης. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με γιγάντια σκίαστρα σε τροχιά, ή με τη σκόπιμη απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του θείου, μιας ουσίας που ανακλά το ηλιακό φως. Το διοξείδιο του θείου, όμως, είναι ένας ρύπος που καταφέραμε να μειώσουμε έπειτα από μεγάλη προσπάθεια.
Η δεύτερη προσέγγιση είναι η «Αφαίρεση Διοξειδίου του Άνθρακα». Αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με συστήματα απορρόφησης του άνθρακα από την ατμόσφαιρα σε μεγάλη κλίμακα. Η τεχνολογία για κάτι τέτοιο, όμως, ακόμα δεν υπάρχει.
Μια ευκολότερη λύση στο πλαίσιο της ίδιας προσέγγισης θα ήταν η απόρριψη στους ωκεανούς τεράστιων ποσοτήτων σιδήρου, ο οποίος λειτουργεί ως λίπασμα για την ανάπτυξη του φυτοπλαγκτού. Το φυτοπλαγκόν απορροφά διοξείδιο του άνθρακα και παράγει οξυγόνο. Όταν πεθάνει βυθίζεται στον πυθμένα του ωκεανού και τελικά θάβεται από ιζήματα εγκλωβίζοντας μέσα του τον άνρακα για πάντα.
Με επιμονή της Ρωσίας και άλλων χωρών, η έκθεση της IPCC περιλαμβάνει αναφορές στη γεωμηχανική, επισημαίνει όμως ότι υπάρχουν σημαντικά, ίσως και ανυπέρβλητα, προβλήματα.
«Οι μέθοδοι SRM [Διαχείριση Ηλιακής Ακτινοβολίας] έχουν βιογεωχημικούς και τεχνολογικούς προορισμούς ως προς τη δυναμική τουε σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν υπάρχουν επαρκείς γνώσεις για τον ποσοτικό προσδιορισμό της αντιστάθμισης των εκπομπών CO2 από την SRM στην χρονική κλίμακα ενός αιώνα» προειδοποιούν οι συντάκτες.
Εξίσου επιφυλακτική είναι η έκθεση και για την Αφαίρεση Διοξειδίου του Άνθρακα (CDR). Από τη μία πλευρά, «τα υπολογιστικά μοντέλα δείχνουν ότι οι μέθοδοι CDR, εφόσον είναι υλοποιήσιμες, έχουν το δυναμικό να περιορίσουν σημαντικά την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας». Από την άλλη, «θα τροποποιούσαν τον παγκόσμιο κύκλο του νερού, και δεν θα μείωναν την οξίνιση των ωκεανών».
Η έκθεση τονίζει, τέλος, ότι αν οι μέθοδοι γεωμηχανικής τερματίζονταν για οποιοδήποτε λόγο, η θερμοκρασία πιθανότατα θα άρχιζε να ανεβαίνει και πάλι ραγδαία και θα έφτανε τα επίπεδα στα οποία θα είχε φτάσει ακόμα και χωρίς τη λήψη αυτών των δραστικών μέτρων.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε ομόφωνη γνώμη για το αν οι προτεινόμενες μέθοδοι γεωμηχανικής θα ήταν αποτελεσματικές και ασφαλείς ή αν θα ήταν σκόπιμο να εφαρμοστούν.
Δεδομένου εξάλλου ότι πρόκειται για παρεμβάσεις σε πλανητική κλίμακα, η υλοποίησή τους θα απαιτούσε ευρεία συμφωνία στη διεθνή κοινότητα. οποιαδήποτε απόπειρα είναι πιθανό ότι θα παραβίαζε δύο διεθνείς συμφωνίες, τη Συνθήκη για τη Βιολογική Ποικιλότητα του ΟΗΕ και τη Συνθήκη του Λονδίνου.
Στο μεταξύ, ένα είναι σίγουρο: οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν για να χαμηλώσει ο θερμοστάτης του φούρνου όπου θα ζήσουμε για αιώνες.
tovima.gr